Żwawsze sądy sprzyjają przedsiębiorczości

Young Engineers fit for a Prince

00:00

03:42

1.0x

Najbardziej zaawansowane w reformowaniu sądownictwa są kraje skandynawskie i bałtyckie. W efekcie nasi sąsiedzi są w pierwszej trzydziestce rankingu łatwości prowadzenia działalności gospodarczej (Litwa - 15, Estonia - 16, Łotwa - 26). Polska jest na 54. miejscu. Przed nami są też Słowacja (37), Czechy (41) i Węgry (52).

Ściąganie należności

Jeszcze gorszą pozycję zajmuje Polska, jeśli chodzi o egzekwowanie długów. Pod tym względem jesteśmy na 104. miejscu. Czas ściągnięcia zobowiązań umownych wynosi 980 dni. W Estonii wynosi on np. 150 dni.

Im mniej procedur, mniejszy koszt postępowania i krótszy czas sądowego odzyskiwania zapłaty, tym bardziej prawdopodobne, że przedsiębiorcy skorzystają z sądowej drogi rozstrzygania sporu, a co ważniejsze, że otrzymają kredyt, pożyczkę.

Co reformują na świecie

Nieraz pisaliśmy w Rz, jak kuleje w Polsce zawiadamianie o sprawie, doręczanie np. pozwu. W Kolumbii to rozwiązano: zawiadomienia dostarcza firma kurierska. Jeżeli nie można doręczyć go dłużnikowi, to po publikacji w gazecie sprawa toczy się niezależnie od tego, czy pozwany się zgłosi, czy nie. Gdy idzie o sprawne postępowanie cywilne (gospodarcze), trzy zagadnienia wysuwają się na czoło: zarządzanie sprawami sądowymi, ograniczenie apelacji i usprawnienie egzekucji.

W Polsce w sprawach cywilnych (gospodarczych) nagminnie dochodzi do zmiany sędziego. Ale jeden sędzia w procesie to tylko element systemu zarządzania sprawami sądowymi. Drugim winno być elektroniczne monitorowanie biegu spraw: od pozwu - do wyroku.

Egzekucja

Na niewiele się zdadzą jednak nawet sprawne sądy, jeśli nie będzie skutecznej egzekucji wyroków, czyli w polskich warunkach - sprawnych komorników. Zauważono w raporcie, że 5 lutego tego roku weszła w życie gruntowna nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego w zakresie przepisów dotyczących egzekucji. Na świecie są dwa sprawdzone modele: egzekucją zajmują się albo wyspecjalizowane urzędy (ale nie sądy) - to Skandynawia, Estonia, Łotwa, albo prywatne kancelarie komornicze - system francuski. Ten drugi przyjęto w Polsce, jednak wedle ostatniego raportu niepotrzebnie pomieszano elementy publiczne (mocny status komornika) z prywatnym statusem kancelarii. Przy kancelariach komorniczych ważną kwestią jest system wynagradzania komornika oraz konkurencja. Według raportu konkurencji w Polsce nie ma, ani cenowej, ani jakościowej.

Więcej: Marek Domagalski, "Rzeczpospolita" 10 listopada 2005r.